ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος επιχειρείται η ερμηνευτική προσέγγιση των θεμελιωδών χαρακτηριστικών των εγκαταστάσεων τέχνης (installation art) καθώς εξετάζονται συγκεκριμένα έργα τέχνης από την αρχή του 20ου αιώνα έως τώρα τα οποία αναφέρονται στις διαφορετικές εννοιολογήσεις περί χώρου. Ερευνώνται αφενός οι τρόποι ενσωμάτωσης έργων στον φυσικό ή αρχιτεκτονικά δομημένο χώρο στο οποίο και παρουσιάζονται, συνήθως στα πλαίσια μιας έκθεσης, και αφετέρου η σύνδεση τους, με το αντιληπτικό πεδίο δράσης του θεατή και με τις εκάστοτε συμπαραδηλώσεις (context) του «τόπου» δημιουργίας τους. Τα παραδείγματα αυτά χρησιμοποιούνται περιπτωσιολογικά (νοούμενα ως ενδεικτικά αρχέτυπα της νεωτερικής κατάστασης) για να τεθούν ερωτήματα σχετικά με το σύνθετο ζήτημα του «χώρου» και τις διαφορετικές του εκφάνσεις. Μέσω διαλέξεων ερμηνεύονται σημαντικά έργα, ως ενδεικτικές περιπτώσεις. Το μάθημα δεν επικεντρώνεται μόνο στην ιστορική ερμηνευτικού τύπου προσέγγιση των παραπάνω έργων τέχνης αλλά θα επεκταθεί κα...

Κατά τη ρήση του Φουκώ αν ο 19ος αιώνας είναι η εποχή της ιστορίας, τότε ο 20ος είναι η εποχή του χώρου. Όντως η νεωτερική θεωρητικοποίηση του χώρου οδήγησε κυρίως στην διάρκεια του 20ου αιώνα σε διαφορετικές εννοιολογήσεις του, σε έρευνα της κοινωνικής κατασκευής και των συμβάσεων του. Η θεωρητική κατασκευή εννοιών περί χώρου δεν συμβάδισε μόνο με την επανεξέταση γλωσσικών νοηματοδοτήσεων, αλλά οδήγησε ταυτόχρονα στη δημιουργία νέων τρόπων θεώρησης της πραγματικότητας. Οι φαινομενολογικές θεωρήσεις της χωρικότητας και εντοπιότητας, η γεωγραφία των κοινωνικών σχέσεων, η αστική κοινωνιολογία, πολιτισμικές τοπογραφίες, αναλύσεις κοινωνικών, τεχνολογικών, πολιτικών τόπων και μη-τόπων, προσεγγίσεις της έμφυλης διάστασης του χώρου όπως και αισθητικές θεωρήσεις της αναπαράστασής και αντίληψής του μας οδήγησαν στο να αντιλαμβανόμαστε την έννοια του χώρου ως ζήτημα που υπερβαίνει τους επιστημολογικούς διαχωρισμούς καθιστώντας τον το πλέον ιδανικό ερμηνευτικό μέσο σύγχρονου πολιτισμού. Το μά...

Μια από της σημαντικότερες κατηγορίες έργων στον 20ο αιώνα αφορά εικαστικά έργα που είτε ενσωματώνονται απλώς χωρικά στον δημόσιο χώρο, είτε πραγματεύονται την ίδια την έννοια της δημοσιότητας, την ίδια την έννοια της δημόσιας σφαίρας. Ιδιαίτερα κατά την έλευση των Νέο-πρωτοποριών η τέχνη στο δημόσιο χώρο δεν ταυτίζεται με τη «γλυπτική επένδυση» του δημόσιου χώρου, κυρίως ως μνημειακή γλυπτική. Η μετατόπιση που γίνεται στην τέχνη από το 1960 και μετά σε σχέση με όρους όπως το «πολιτικό» και η «σχέση τέχνης και κοινού» οδήγησε στη σύγχρονη εποχή του καλλιτεχνικού ακτιβισμού, της δημόσιας και κοινοτικής τέχνης, ή ακόμα στην εποχή της λεγόμενης «κοινωνικής στροφής» της τέχνης. Τα έργα αυτά έχουν είτε μόνιμο, είτε εφήμερο χαρακτήρα, ενώ πραγματοποιούνται στα πλαίσια θεσμοθετημένων εκθέσεων (δημόσιοι διαγωνισμοί, μεγάλες καλλιτεχνικές διοργανώσεις) ή εναλλακτικών / μη θεσμοθετημένων πρότζεκτ παρεμβατικού χαρακτήρα. Η τέχνη στο δημόσιο χώρο συμπεριλαμβάνει έργα διαφορετικών μέσων, όπως αντικ...

Το περιεχόμενο του μαθήματος εστιάζει στις ριζικές αλλαγές και μετασχηματισμούς που επέφεραν τα κινήματα των ιστορικών πρωτοποριών και αυτά της μεταπολεμικής περιόδου (νεο-πρωτοπορίες) στις θεωρίες τέχνης, στις συνθήκες πρόσληψης και παραγωγής των εικαστικών τεχνών καθώς και τις επιπτώσεις και αλληλοεπιδράσεις της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στις εκάστοτε ιδεολογίες περί κοινωνίας. Γίνεται παρουσίαση των σημαντικότερων τεχνοτροπιών, εικαστικών ιδιωμάτων καθώς και της ανάλογης θεματολογίας-εικονογραφίας, ενώ εξετάζονται ταυτόχρονα και οι πολλαπλές διασυνδέσεις των έργων με άλλες τέχνες και εκδηλώσεις πολιτισμού καθώς και οι επιδράσεις της θεωρητικής σκέψης και της επιστήμης. Η συστηματική και μεθοδική επισκόπηση της ιστορικής εξέλιξης των θεωριών της τέχνης και της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του 20ου αιώνα συμβαδίζει και με την ενδεικτική παρουσίαση των ανάλογων νέων μεθοδολογιών της επιστήμης της ιστορίας της τέχνης, οι οποίες αναπτύχθηκαν στην περίοδο αυτή. Στόχος του μαθήματος ...